Według Havighursta rozwojowe zadania życiowe to te zadania, których każdy sam indywidualnie musi się nauczyć.
Od wypełnienia zadań rozwojowych (development all task) zależy nie tylko własne samopoczucie jednostki, ale też stopień, w jakim człowiek jest akceptowany przez innych.
Zadania należą do takich kategorii jak : stosunek do siebie i do wszechświata, rozwój systemu symboli i zdolności pojęciowych, rozumienie i kontrola nad światem fizykalnym, rozwój świadomości, panowanie nad przemianami we własnym organizmie, akceptacja i dostosowanie się do zmian fizycznych, uczenie się psychospołecznych i biologicznych ról płciowych, związki ze zmiennymi grupami społecznymi, dawanie i odbieranie uczuć, osiąganie wzorców zależności i niezależności
Czym są zadania rozwojowe?
Zadania rozwojowe to cele lub zadania, które mają na celu rozwój i doskonalenie umiejętności, wiedzy, postaw i zachowań. Zadania te są często stosowane w kontekście rozwoju zawodowego, ale mogą odnosić się również do innych dziedzin życia, takich jak edukacja, sport, życie osobiste czy społeczne.
Przykłady zadań rozwojowych to na przykład:
- Zwiększenie wiedzy z danej dziedziny poprzez uczestnictwo w szkoleniach lub kursach
- Rozwój umiejętności, takich jak prezentacja publiczna, negocjacje czy zarządzanie czasem
- Udoskonalenie postaw i zachowań, na przykład poprzez budowanie empatii, asertywności, inteligencji emocjonalnej czy umiejętności pracy w grupie
- Osobiste cele, takie jak zdrowe nawyki żywieniowe, regularna aktywność fizyczna czy lepsze zarządzanie finansami.
Zadania rozwojowe są ważne, ponieważ pozwalają na ciągły rozwój i doskonalenie się w różnych dziedzinach życia. Brane są przez psychologów pod uwagę podczas oceny funkcjonowania pacjenta, a także podczas psychoterapii online. Pomagają też w osiąganiu celów i sukcesów, a także w budowaniu większej pewności siebie i poczucia własnej wartości.
Zadania rozwojowe według Havighursta
I) ZADANIA ROZWOJOWE – Niemowlęctwo ( 0 – 1 lat)
Uczenie się chodzenia.
Uczenie się przyjmowania stałego pokarmu.
Uczenie się mówienia.
Uczenie się kontrolowania własnego ciała.
Uczenie się różnic związanych z płcią i wstydu
Uczenie się mówienia
II) ZADANIA ROZWOJOWE – Dzieciństwo ( 2 – 3 lat)
Osiąganie stabilności fizjologicznej
Formowanie się prostych pojęć dotyczących rzeczywistości społecznej i fizycznej
Uczenie się emocjonalnego odnoszenia się do rodziców, rodzeństwa i innych ludzi
Uczenie się rozróżniania dobra/zła, oraz rozwijanie się sumienia.
III) ZADANIA ROZWOJOWE – Wiek zabawy (4 – 5 lat)
Opanowanie sprawności fizycznych koniecznych do różnych zabaw i gier.
Budowanie całościowej postawy wobec samego siebie jako rozwijającego się organizmu
Uczenie się obcowania z rówieśnikami
IV) ZADANIA ROZWOJOWE – Wiek szkolny ( 6 – 12 lat)
Uczenie się odpowiedniej roli płciowej
Rozwijanie się podstawowych sprawności czytania, pisania i liczenia
Rozwijanie się pojęć niezbędnych w codziennym życiu
Rozwijanie się sumienia, moralności, skali wartości
Osiąganie niezależności osobistej
Rozwijanie się postaw wobec grup i instytucji
V) ZADANIA ROZWOJOWE – Wczesna i późna adolescencja ( 12 – 18/22 lata)
Nawiązywanie nowych i bardziej dojrzałych związków z rówieśnikami obojga płci
Opanowywanie społecznej roli związanej z płcią
Akceptowanie własnej fizyczności i efektywne korzystanie z własnego ciała
Osiąganie emocjonalnej niezależności ekonomicznej
Wybór zawodu/zajęcia i przygotowywanie się doń
Przygotowywanie się do małżeństwa i życia rodzinnego
Rozwijanie się sprawności intelektualnych i pojęć niezbędnych do kompetencji obywatelskiej
Pożądanie i osiąganie społecznie odpowiedzialnego zachowania
Nabycie zbioru wartości oraz systemu etycznego jako przewodnika dla zachowania
VI) ZADANIA ROZWOJOWE – Wczesna dorosłość ( 23 – 34 lata)
Wybór partnera życiowego
Uczenie się życia z partnerem
Start w rolach rodzinnych.
Opieka nad dziećmi.
Zarządzanie domem.
Start w karierze zawodowej.
Wzięcie na siebie odpowiedzialności obywatelskiej.
Znalezienie odpowiedniej grupy towarzyskiej.
VII) ZADANIA ROZWOJOWE – Środkowa dorosłość ( 35 – 60 lata)
Osiąganie dorosłej odpowiedzialności obywatelskiej i społecznej
Towarzyszenie dorastającym dzieciom w stawaniu się szczęśliwymi i odpowiedzialnymi dorosłymi
Ustalenie i utrzymywanie odpowiedniego ekonomicznego standardu życia
Rozwijanie różnych dorosłych form spędzania wolnego czasu
Odnoszenie się jako osoba do swego partnera
Ustalenie jasnej przynależności do swojej grupy wiekowej
Akceptowanie zmian fizjologicznych wieku średniego i przystosowywanie się do nich
Przystosowywanie się do starzejących rodziców
VIII) ZADANIA ROZWOJOWE – Późna dorosłość ( od 61 lata)
Przystosowywanie się d słabnących sił fizycznych i pogarszającego się zdrowia
Przystosowywanie się do emerytury i niższych dochodów
Przystosowywanie się do śmierci partnera/małżonka
Ustalenie się wyraźnej przynależności (afiliacji) do własnej grupy wiekowej
Ustanowienie satysfakcjonującego standardu wygód życiowych
Żródło: Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B. (2015), Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: GWP (s. 83 – 84).
