Terapia psychodynamiczna wywodzi się z psychoanalizy, a przecież każdy z nas kojarzy Freuda. To właśnie on zaproponował sposób myślenia wyjaśniający zaburzenia psychiczne i metody pracy, którymi się leczy te zaburzenia. W klasycznej psychoanalizie pacjent leży na kozetce, a terapeuta siedzi na fotelu, który jest za głową pacjenta, natomiast w psychoterapii psychodynamicznej fotele obrócone są naprzeciwko siebie, pod kątem około 45 stopni. Terapeuta chcący pracować w nurcie psychodynamicznym ma obowiązek odbyć kilkuletnie, odpowiednie szkolenie, które zakłada własną terapię w tym nurcie. Terapia w formie online to jeden ze sposobów pracy psychodynamicznej – często w niczym nie gorszy od terapii stacjonarnej.
Psychoterapia psychodynamiczna to uznany na całym świecie rodzaj terapii długoterminowej. Zajmują się nią certyfikowani psychoterapeuci bądź terapeuci w trakcie certyfikacji. Jest to psychoterapia, której podejmować się powinni jedynie wykwalifikowani specjaliści. Cechą charakterystyczną psychoterapii psychodynamicznej jest otwarta postawa terapeuty wobec subiektywnego postrzegania świata przez pacjenta. Charakteryzuje się to skupieniem na wewnętrznym świecie pacjenta, a w szczególności wszystkim co nieświadome, stłumione i wyparte. Daje ona przestrzeń do swobodnego dzielenia się myślami, emocjami a także pomaga rozwiązywać wewnętrzne konflikty.
Psychoterapia psychodynamiczna także ta online zakłada współpracę między terapeutą a pacjentem, co wiąże się z nawiązaniem bardzo głębokiej więzi. Taka relacja terapeutyczna należy do niezwykle intensywnych. W tejże relacji zachodzi pewna dynamika przeżyć psychicznych. To wszystko umożliwia integrację i wzajemne przeżywanie emocji czy doświadczeń.
Psychoterapia psychodynamiczna uznawana jest obecnie za jedną z najskuteczniejszych metod terapeutycznych. Sprawdzi się ona również w przypadku osób, które doświadczają trudności w sferze zawodowej, osobistej a także rodzinnej. Liczne badania wykazały, że efekty psychoterapii psychodynamicznej także tej online są trwałe i jest ona w stanie znacznie poprawić jakość funkcjonowania pacjenta.
Kontakt i relacja w terapii psychodynamicznej online i stacjonarnie
Jedną z najistotniejszych rzeczy w psychoterapii psychodynamicznej, nawet online, jest kontakt. Wyróżniamy wiele typowych dla niej czynników wspomagających kontakt terapeutyczny z pacjentem. Do tego należy zaliczyć intensywną relację emocjonalną tworzącą się między pacjentem a terapeutą ze względu na częstotliwość sesji i długość trwania leczenia.
W psychodynamice kontakt terapeutyczny opiera się w znacznej mierze na pełnym usuwaniu przeniesień i obron np. przez ich interpretowanie. Sama terapia psychodynamiczna zakłada, że podczas kontaktu terapeutycznego pacjent uzyskuje dostęp do nieświadomych pragnień i popędów, co umożliwia uświadomienie sobie jego myśli oraz emocji. Ważnym elementem jest również zamienianie starych mechanizmów obronnych na nowe, bardziej adaptacyjne.
Kontakt terapeutyczny sprawia, że pacjent korektuje swoje doświadczenia emocjonalne i uczy się nowych form zachowań, reagowania i przeżywania w związku emocjonalnym z terapeutą. Pacjent podczas takiego kontaktu uczy się, że nowy związek emocjonalny jest zdrowszy i lepszy niż jego poprzednie relacje (np. z członkami rodziny).
Kontakt terapeutyczny w psychoterapii psychodynamicznej online i nie online opiera się także na wzmacnianiu pacjenta poprzez wyrażanie mu akceptacji, pochwał i pokazywanie jego lepszych stron. Terapia oparta jest głównie na rozumieniu i poznawaniu, dlatego istotnym elementem kontaktu terapeutycznego jest wgląd. Terapeuta ma za zadanie podkreślać autonomię i niezależność pacjenta, podkreślając konieczność samodzielnego decydowania o sobie.
Kontakt terapeutyczny może również skupiać się na analizie popędów i marzeń sennych pacjenta, co później może zostać indywidualnie interpretowane. Dodatkowo w kontakcie terapeutycznym istotna jest obserwacja przebiegu sesji, podczas których występują zjawiska takie jak przeniesienie i przeciwprzeniesienie, które są źródłem informacji o pacjencie a także o terapeucie. Terapia psychodynamiczna online, jak i też ta stacjonarna, kładzie duży nacisk na badanie przeszłości i dotykanie wszystkich istotnych wydarzeń życiowych pacjenta.
Jak wygląda psychoterapia psychodynamiczna online
Terapia psychodynamiczna online nie różni się zbyt wiele od terapii stacjonarnej. Przebieg sesji jest podobny, czas trwania i cena terapii również. Jedną z największych roli w psychoterapii psychodynamicznej odgrywa refleksja, pacjent uzyskuje tzw. wgląd w to, co nieuświadomione, a co wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie.
Psychoterapia psychodynamiczna online i stacjonarna zakłada, że aby pozbyć się dolegliwości, pacjent powinien dotrzeć do wypartych przez siebie emocji i traumatycznych doświadczeń. Po wydobyciu ich na światło dzienne następuje przepracowanie tychże doświadczeń pod okiem psychoterapeuty. Jest to jedna z największych różnic między terapią psychodynamiczną a poznawczo-behawioralną, ponieważ w tej drugiej mniejszą uwagę poświęca się wypartym emocjom a większy nacisk kładzie się na zmianę nieadaptacyjnych przekonań i utartych schematów myślowych.
Co leczy psychoterapia psychodynamiczna?
Psychoterapia prowadzona w nurcie psychodynamicznym jest skuteczną i sprawdzoną metodą leczenia problemów natury psychicznej. Zaliczają się do nich m.in.:
- Zaburzenia osobowości (szczególnie w terapii osobowości typu borderline)
- Zaburzenia lękowe (nerwice, fobie itp.)
- Zaburzenia depresyjne
- Zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia i in.)
- Zespół stresu pourazowego
- Zaburzenia psychosomatyczne o zróżnicowanym podłożu
- Problemy w budowaniu i utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi
- Niskie poczucie własnej wartości
- Kryzysy życiowe (takie jak np. rozwód, choroba lub śmierć bliskiej osoby, wypalenie zawodowe i in.)
Przeciwwskazaniem do podjęcia terapii psychodynamicznej jest czynne uzależnienie oraz objawy psychotyczne.
Psychoterapia psychodynamiczna online czy stacjonarnie – co wybrać?
Najważniejszym elementem terapii jest swobodny dialog, dlatego nieważne czy wybierzesz psychoterapię psychodynamiczną online bądź stacjonarną, efekt zawsze będzie zadowalający. Istotne jest, aby zapewnić sobie bezpieczne warunki podczas każdej z sesji terapeutycznych. Dobra relacja pomiędzy pacjentem a terapeutą jest kluczowa dla uzyskania efektów i zmian, jakie może zaoferować nam psychoterapia psychodynamiczna.
Poczucie komfortu i zaufania pomagają pacjentowi otworzyć się i przedstawić terapeucie swoje myśli, pragnienia i doświadczane trudności, co w przypadku psychoterapii psychodynamicznej online ma takie samo zastosowanie jak w przypadku tej stacjonarnej. Terapeuta psychodynamiczny w trakcie trwania procesu niejako „podąża za pacjentem”, uważnie wsłuchując się w jego emocje i opowiadane historie. Pełni dla pacjenta rolę „lustra”, w którym ten może się przejrzeć, a dzięki temu – inaczej spojrzeć na trudne wydarzenia z przeszłości i samego siebie.
Terapia jest również dobrą okazją do wyrażenia stłumionych w sobie pragnień i potrzeb, dzięki czemu poznajemy samych siebie o wiele lepiej. Ten rodzaj psychoterapii pomoże również pacjentom borykającym się z zaburzeniami osobowości, ponieważ skupi się ona również na zmianie utrwalonych, a niepożądanych, przekonań i mechanizmów obronnych pacjenta.
Ile trwa psychoterapia psychodynamiczna online?
Psychoterapia psychodynamiczna, zarówno stacjonarna jak i online, trwa zazwyczaj od kilkunastu miesięcy do nawet kilku lat. Nie jest to jednak powiedziane, że spotkania muszą się zakończyć na np. 5 latach ponieważ taka forma terapii może trwać nawet 20 lat. Spotkania z terapeutą odbywają się cyklicznie od 1 do 3 razy w tygodniu, zawsze o stałej porze. Sesje trwają standardowo 50 min.
Ostatnimi dniami coraz częściej mówi się o krótkoterminowej psychoterapii psychodynamicznej, także online, która ma określoną liczbę spotkań. Na przykład jest ich 20. Efekty wypracowane w trakcie terapii nie ograniczają się jedynie do remisji objawów, mogą one (i prawdopodobnie będą) również przynosić korzyści w innych sferach inter i intrapersonalnych. Nie jesteśmy jednak w stanie podać przybliżonego czasu trwania psychoterapii psychodynamicznej, ponieważ to zależy od indywidualnych potrzeb oraz możliwości każdego pacjenta. Z pewnością, im dłużej pacjent uczęszcza na spotkania z terapeutą, tym lepsza relacja terapeutyczna, co z kolei prowadzi do jeszcze większej skuteczności psychoterapii.
Rola terapeuty w terapii psychodynamicznej
Terapia psychodynamiczna to najlepszy sposób na konfrontację z własnym sobą w towarzystwie profesjonalisty, który towarzyszy nam w rozwiązywaniu wewnętrznych konfliktów. Oznacza to, że to, co nieświadomie, staje się świadome. Pomaga to zredukować niechciane, destrukcyjne zachowania. Zdarza się, że przenosimy swoje wczesne doświadczenia, z relacji z obiektami znaczącymi na obecne relacje – w konsekwencji stare wydarzenia wpływają na nasze obecne życie. Ten mechanizm najprościej zaobserwować można właśnie w psychoterapii psychodynamicznej online jak i tej stacjonarnie.
Przeniesienie to nic innego jak próba wywołania w terapeucie doświadczonych przez pacjenta w dzieciństwie emocji i zachowań. Najczęściej są to nieadaptacyjne zachowania/przekonania, które źle wpływają na nasze zdrowie psychiczne. Zadaniem terapeuty psychodynamicznego jest dostrzeżenie tych zjawisk i próba zahamowania wszelkich reakcji, do których pacjent próbuje go sprowokować. Kolejnym zadaniem terapeuty jest poddanie ich analizie pod kątem zaburzeń, z którymi przychodzi pacjent.
To wszystko ma za zadanie umożliwić pacjentowi korekcję doświadczenia emocjonalnego, a co za tym idzie poprawić jego funkcjonowanie w relacjach oraz z samym sobą. Analiza pod kątem zaburzeń ma na celu pozwolić pacjentowi zrozumieć, skąd te naleciałości powstały i zrozumieć ich działanie oraz przyczynę.
Ryzyko i wady psychoterapii psychodynamicznej online
Oczywiście nie wszyscy pacjenci kwalifikują się do terapii psychodynamicznej prowadzonej w formie online, czyli internetowej. Przeciwnicy psychoterapii online twierdzą, że pacjent podobnie jak terapeuta ma ograniczony dostęp do komunikatów niewerbalnych – i jest to poniekąd prawda obserwując się jedynie przez kamerkę. Podstawowym etycznym błędem jest jednak pozostawić pacjenta w potrzebie, który nie ma możliwości odbywać terapii stacjonarnie. Pozytywnie na temat psychoterapii online wypowiada się również sam Otto Kernberg, przedstawiciel tego nurtu, który stwierdził jasno iż badania nie wykazują różnicy pomiędzy skutecznością psychoterapii psychodynamicznej online bądź stacjonarnie.
Techniki i fazy w psychoterapii psychodynamicznej
Do kanonu należą jednak techniki psychoterapii psychodynamicznej oparte na:
- Wglądzie – czyli uświadomieniu nieświadomego,
- Konfrontacji – czyli zderzenia pacjenta z niektórymi prawdami na jego temat,
- Klaryfikacji – czyli precyzowania pojęć i sytuacji,
- Interpretacji przyczyn i znaczeń, zachowań i uczuć.
Wyróżniamy cztery fazy psychoterapii psychodynamicznej. Pierwsza dotyczy procesu otwierania się i bezpośrednio związana jest z wzajemnym poznawaniem się terapeuty i pacjenta. Kolejno pacjent przedstawia terapeucie swoją historię –dzięki temu powstaje relacja. Faza druga w dużej mierze związana jest z doświadczeniem przeniesienia, które zgodnie z terapią w tym nurcie nie jest postrzegane przez terapeutę jako zaskoczenie, lecz terapeuta jest na to przygotowany, ponieważ zdaje sobie sprawę z tego, że ono wystąpi. Faza trzecia skupia się na przepracowaniu przeniesienia – obejmuje wiele interpretacji. Faza czwarta to moment, w którym przeniesienie zostaje rozwiązane i zaczyna się budowanie prawdziwej, wartościowej relacji między klientem a terapeutą.
W centrum psychologicznym Healthy Time znajdziesz bogatą ofertę psychoterapeutów pracujących w nurcie psychodynamicznym, oferującym psychoterapią psychodynamiczną online i stacjonarnie. W przypadku terapii online spotkania odbywają się za pośrednictwem platformy Google Meet lub poprzez program Skype. Badania mówią jasno, że skuteczność psychoterapii psychodynamicznej realizowanej online jest taka sama jak w przypadku tej odbywanej tradycyjnie w gabinecie psychoterapeuty. Jednym z dodatkowych czynników wzmacniających skuteczność tego rodzaju terapii jest dobra relacja terapeutyczna pomiędzy pacjentem i terapeutą. Terapia psychodynamiczna online może być doskonałym rozwiązaniem dla osób, które z różnych powodów nie mają możliwości aby osobiście pojawić się w gabinecie terapeuty. Jest też wspaniałą alternatywą dla osób, które dużo podróżują oraz często przebywają poza granicami kraju. Sprawdzi się również w przypadku osób z małych miejscowości oraz tych, którym choroba nie pozwala wyjść z domu.
